سیستم فاضلاب شهری (اگو) یکی از مهم ترین زیر ساخت های هر شهر میباشد. در صورتی که این بخش از تاسیسات شهری به درستی اجرا نشود، مشکلاتی را در پی خواهد داشت. از جمله آب گرفتگی معابر در زمان بارندگی شدید، احساس بوی نامطبوع در منازل و یا در سطح شهر و … . از این رو آشنایی با این سیستم بسیار مهم است. در مورد سیستم های فاضلاب خانگی و اجزای این سیستم صحبت کرده بودیم. همچنین برای آشنایی با طراحی و اجرای سپتیک تانک اینجا کلیک کنید.

لوله پلیکا و اتصالات ستاره پلیمر گلپایگان

دسته بندی خطوط و لوله های جمع کننده شبکه جمع آوری سیستم فاضلاب شهری (اگو)

شبکه های جمع آوری و انتقال فاضلاب شهری (اگو) میتوانند از لوله های جنس بتن، بتن مسلح، آزبست سیمان، جی آر پی، چدن، پلی اتیلن، سفال، UPVC و غیره یا کانال های آجری و بتنی و یا تونل های بتنی تشکیل شده باشند. دسته بندی و تعریف کلی اجزای شبکه جمع آوری فاضلاب شهری به شرح زیر است :

۱-      لوله انشعاب سیستم فاضلاب شهری (اگو)

لوله ای که فاضلاب مجموعه های مسکونی، تجاری، اداری و یا صنعتی را به شبکه و خطوط جمع کننده فاضلاب متصل مینماید، لوله انشعاب نامیده میشود. این لوله با توجه به موقعیت مکانی آن میتواند به یک خط جمع کننده خانگی، یک لوله جمع کننده و ندرتا به یک خط نیمه اصلی و در شرایطی کاملا استثنایی و با طرحی کاملا خاص به یک آدم رو متصل گردد. جنس لوله های انشعاب فاضلاب (اگو) میتواند پلی اتیلن، UPVC، سفال، چدن، آزبست سیمان، جی آر پی و ندرتا بتنی باشد.

۲-      لوله جمع کننده فاضلاب خانگی

خط لوله جمع کننده فاضلاب خانگی، خط لوله فاضلابی است که عمدتا لوله های انشعاب های فاضلاب خانگی، تجاری و یا صنعتی املاک به آن متصل میگردد.

۳-      لوله جمع کننده فاضلاب

خط لوله جمع کننده فاضلاب، خط لوله فاضلابی است که فاضلاب بخش کوچکی از شبکه را جمع آوری نموده و به لوله های نیمه اصلی سامانه جمع آوری فاضلاب شهر (اگو) منتقل میکند.

۴-      خط لوله نیمه اصلی فاضلاب

خط لوله نیمه اصلی فاضلاب، خط لوله ای است که چندین شاخه لوله فاضلاب به آن متصل میگردد. به یک لوله جمع کننده بزرگ نیز، خط نیمه اصلی میگویند.

۵-      خط لوله اصلی جمع آوری فاضلاب

لوله فاضلابی که فاضلاب یک یا چند خط نیمه اصلی به آن متصل میگردد، خط لوله اصلی جمع آوری فاضلاب میگویند.

۶-      خط انتقال فاضلاب اصلی

خط انتقال فاضلاب اصلی، به خط فاضلابی میگویند که فاضلاب چندین خط فاضلاب جمع آوری اصلی به آن ریخته میشود.

۷-      خط گیرنده فاضلاب

خط لوله ای که لوله های اصلی جمع آوری فاضلاب مختلط و نیمه مختلط به آن متصل گردیده است و بر روی ان تاسیسات و سازه های مخصوص سرریز بخش از جریان فاضلاب آن در مواقع بارندگی به منابع پذیرنده پیش بینی شده باشد، خط گیرنده فاضلاب میگویند.

۸-      خط نهایی فاضلاب

تمامی این خطوط را در شکل زیر میتوانید ببینید

خط لوله نهایی فاضلاب، خط لوله فاضلابی است که فاضلاب جمع آوری شده کل سامانه شبکه جمع آوری فاضلاب شهری (اگو) را به محل تصفیه خانه فاضلاب منتقل میکند. کار تخلیه فاضلاب های مازاد بر ظرفیت خط نهایی از طریق سرریز های انتقال بخشی از فاضلاب در هنگام باران های شدید انجام میشود به هر یک از جمع کننده های فوق میتواند سایر جمع کننده های کوچکتر نیز حسب مورد تخلیه گردد.

لوازم و متعلقات انشعاب سیستم فاضلاب شهری (اگو)

هر انشعاب فاضلاب معمولا شامل یک ۳ راهی انشعاب فاضلاب، یک عدد سیفون، یک تکه لوله، یک محفظه چدنی با در پوش و توپی و تعدادی اتصالات به شرح زیر میباشد :

۱-      سه راهی انشعاب فاضلاب

سه راهی انشعاب فاضلاب یک سه راهی با زاویه ۴۵ درجه و ندرتا ۹۰ درجه است که قطر آن برابر قطر لوله جمع کننده فاضلاب و قطر ناف آن معادل قطر لوله انشعاب فاضلاب ملک بوده و انشعاب فاضلاب از طریق آن به لوله جمع کننده فاضلاب متصل میگردد. این سه راهی باید در زمان اجرای خط جمع کننده فاضلاب به گونه ای بر روی آن نصب شود که امتداد زاویه محور ناف آن با افق ۳۰-۴۵ باشد. در یک انشعاب معمولی جنس لوله انشعاب، سیفون و سه راهی انشعاب باید یکسان باشند تا بتوان آن را به راحتی و به درستی اجرا کرد. متداول ترین جنس مصرفی در این قطعات در حال حاضر UPVC، پلی اتیلن و پلی پروپیلن میباشد.

۲-      لوله انشعاب فاضلاب

به پایین ترین و انتهایی ترین بخش لوله انشعاب که از محل سیفون ملک شروع و به لوله جمع کننده فاضلاب معبر متصل میشود و کلیه فاضلاب های تولید شده ملک را به خط جمع کننده فاضلاب معبر منتقل مینماید، لوله انشعاب فاضلاب گفته میشود. اتصال لوله انشعاب فاضلاب به لوله جمع کننده فاضلاب معبر میتواند به طور مستقیم یا به وسیله سه راهی انجام شود.

۳-      سیفون فاضلاب و محفظه و درپوش آن

برای جلوگیری از ورود گازها و بوهای خطوط جمع کننده شبکه جمع آوری فاضلاب شهری (اگو) و همچنین ایجاد مانعی برای ورود حشرات و جوندگان به داخل منازل مشترکین، استفاده از سیفون در انتهایی ترین بخش لوله فاضلاب ملک ضروری است.متداول ترین نوع سیفون های مصرفی، سیفون های دوبل میباشد. شکل این نوع سیفون طوری است که با جمع شدن چربی های همراه با فاضلاب و یا گیر کردن اجسام درشت شناور در آن انسداد و گرفتگی آن امکان پذیر است. برای دسترسی به آن، خارج نمودن اجسام درشت و شستشو و رفع گرفتگی آن، لوله ای که قطر آن حدود یک صد میلیمتر و از جنس سیفون میباشد از وسط آن تا سطح زمین بالا آمده و در سطح زمین به وسیله یک محفظه مجهز به در پوش به طوری که لوله بازدید در مرکز آن تثبیت شده است محافظت میگردد. محفظه و در پوش میتواند از جنس چدن، پلی اتیلن، پلاستیک سخت و غیره باشد.

برای جلوگیری از وارد شدن اجسام خارجی به داخل سیفون از طریق این لوله بازدید، محل ورود آن توسط یک توپی لاستیکی مخصوص بسته میشود. این محفظه باید دقیقا بر روی سیفون و در بالای آن و بر روی کف تمام شده حیاط یا پارکینگ ساختمان نصب شده و انتهای لوله بازدید سیفون در مرکز آن قرار بگیرد. وجود درپوش بر روی محفظه علاوه بر محافظت از لوله بازدید سیفون و توپی انسداد آن محل دسترسی به سیفون ملک را مشخص میکند. این محفظه همانند حوضچه نصب کنتور آب معمولا باید در داخل ملک و به فاضله نیم تا یک متری درب حیاط یا پارکینگ رو با حفظ حریم انشعاب آب نصب گردد

شکل این محفظه به گونه ای است که فضای کافی برای توپی پلاستیکی انسداد را دارا بوده و پس از گذاشتن درپوش به روی آن توپی لاستیکی قابل رویت نباشد. دریچه میتواند مجهز به قفل هم باشد.

در شکل های زیر کلیه لوازم نصب یک انشعاب فاضلاب و نحوه نصب آن از محل لوله فاضلاب ملک تا محل لوله جمع کننده فاضلاب (اگو) نشان داده شده است.

در ادامه نیز دتایل های اجرایی بیشتری از نحوه اتصال سیستم فاضلاب ساختمان به سیستم فاضلاب شهری (اگو) برای شما آورده شده است.

نصب متعلقات و لوازم انشعاب فاضلاب ساختمان

برقراری انشعاب

قبل از شروع به نصب و برقراری انشعاب باید توجه داشت که انشعاب ملک با نوع و مشخصات شبکه جمع آوری فاضلاب از نظر مجزا، مختلط یا نیمه مختلط بودن هماهنگ باشد.

• پیش بینی و نصب سه راهی انشعاب

سه راهی انشعاب فاضلاب یکی از قطعاتی است که باید در هنگام اجرای خط جمع کننده فاضلاب بر روی آن نصب گردد. پیش بینی سه راهی انشعاب فاضلاب بر روی خطوط جمع کننده برای نصب انشعاب فاضلاب به منظورجلوگیری از دوباره کاری و حفظ مقاومت لوله اجرا شده و کم کردن هزینه های اجرایی میباشد. با توجه به اینکه انشعاب های فاضلاب املاک معمولا بر روی خطوط اصلی فاضلاب نصب میگردند و در حال حاضر امکان تهیه و ساخت سه راهی های انشعاب فاضلاب برای انواع و اقسام لوله های جمع کننده شبکه فاضلاب با جنس های مختلف (حتی بتنی) وجود دارد، در هنگام اجرای لوله های جمع کننده فاضلاب در معابر، یکی از پیش بینی های بسیار مفید و الزامی که باید بر روی خطوط فاضلاب عمل آید، نصب سه راهی های انشعاب فاضلاب بر روی این لوله ها و اجرای انشعاب فاضلاب تا محل اتصال آن به سیفون ملک میباشد.

نصب سه راهی های انشعاب فاضلاب بر روی خطوط جمع کننده فاضلاب خانگی در حال اجرا باید متناسب با واحدهای مسکونی موجود در محل و یا بر اساس توسعه های آینده محل که در طرح های آماده سازی دیده شده است انجام گردد. این به این معنی است که در خیابان هایی که عمق لوله اصلی جمع کننده فاضلاب آن زیاد بوده و با استفاده از فرمول های مربوطه معلوم شده است که برای وصل انشعابات فاضلاب آن اجرای خطوط کمکی لازم است، لوله انشعاب و سه راهی نباید بر روی خطوط فاضلاب جمع کننده نصب گردد. ذکر این نکته لازم است که برای انشعابات تجاری و صنعتی هم باید سه راهی انشعاب متناسب با قطر لوله انشعاب پیش بینی نمود.

• جنس، مشخصات فنی و نحوه اتصال سه راهی انشعاب به لوله فاضلاب شهری (اگو)

جنس سه راهی های انشعاب پیش بینی شده بر روی خطوط جمع کننده فاضلاب خانگی بهتر است که از جنس خطوط جمع کننده فاضلاب و جنس لوله انشعاب تبعیت نمود مگر اینکه به هر دلیلی این امکان وجود نداشته باشد. اتصال لوله های جمع کننده و سه راهی  و لوله انشعاب باید همیشه با استفاده از واشر های پلاستیکی انجام شود تا آب بندی آن به درستی صورت گیرد. قطر اصلی سه راهی انشعاب برابر قطر لوله خط اصلی فاضلاب (اگو) و قطر ناف آن برابر قطر لوله انشعاب فاضلاب ساختمان میباشد.

توجه گردد که قطرلوله انشعاب فاضلاب ملک که معمولا همان قطر ناف سه راهی است باید متناسب با جمعیت سرویس گیرنده انشعاب فاضلاب باشد.

سه راهی انشعاب فاضلاب توسط یک لوله انشعاب فاضلاب که قطر آن متناسب با جمعیت سرویس گیرنده انشعاب فاضلاب است تا مرز ملک مورد نظر ادامه پیدا کرده و در آنجا چنانچه خط جمع کننده فاضلاب قابل بهره برداری است، به سیفون ملک متصل شده و اگر این خط در حال اجرا است، تا هنگام وصل انشعاب فاضلاب ملک به وسیله درپوش مناسب کاملاً آب بند مسدود گردد. محل دقیق این درپوش انشعاب و یا درپوش سه راهی انشعاب باید نسبت به آدمروی پایین دست جریان فاضلاب و محور لوله جمع کننده فاضلاب جانمایی گردد تا در موقع وصل انشعاب فاضلاب ملک بتوان به راحتی آن را پیدا نمود. نصب سه راهی انشعاب به لوله های جمع کننده فاضلاب و انشعاب فاضلاب و اتصالات مربوطه باید با دقت کافی و به طور کاملاً آب بند و گاز بند انجام گردد. سه راهی انشعاب فاضلاب باید در محلی بر روی لوله جمع کننده فاضلاب نصب شود که امتداد محور زاویه ناف آن به محل دفع فاضلاب ملک منتهی شود و زاویه ناف آن با افق ۴۵-۳۰ درجه باشد.

• پیشبینی، نصب و مشخصات فنی لوله انشعاب فاضلاب از محل لوله جمع کننده فاضلاب تا محل لوله فاضلاب ملک

واگذاری انشعاب فاضلاب به املاک مسکونی، تجاری و صنعتی معمولا جدا از هم و منفک ازاملاک مجاور و با رعایت ضوابط و ارائه مجوزهای لازم و پس از عقد قرارداد و انجام تعهدات متقاضی و با رعایت مقررات و آیین نامه های مربوطه امکان پذیر خواهد بود. هیچ شخص یا سازمانی حق وصل انشعاب فاضلاب خود به شبکه جمع کننده فاضلاب را شخصا و بدون مراجعه به سازمان های مسئول ندارد.

 روش های نصب لوله های فاضلاب ملک و لوله انشعاب فاضلاب ملک

لوله فاضلاب ملک به پایین ترین بخش افقی لوله فاضلاب که فاضلاب تمام واحدهای چهار دیواری ملک را دریافت و به لوله انشعاب فاضلاب آن ملک منتقل مینماید و از حدود یک متری دیوار ملک به سمت داخل امتداد دارد اطلاق میشود. لوله انشعاب فاضلاب ملک به پایین ترین و انتهایی ترین بخش از لوله فاضلاب یک ساختمان که از محل سیفون واحد ملک شروع و به لوله جمع کننده فاضلاب وصل میگردد اطلاق میشود، این لوله از یک سو به خط جمع کننده فاضلاب و از سوی دیگر به سیفون فاضلاب ملک متصل میباشد. قطر حداقل لوله انشعاب فاضلاب ملک با توجه به جنس آن نباید از ۱۰۰ یا ۱۱۰ میلیمتر کمتر باشد و لوله کشی فاضلاب داخل هر ملکی همراه با انشعاب فاضلاب آن ملک باید از لوله کشی فاضلاب املاک دیگر مستقل و جدا از هم باشد. هر لوله انشعاب فاضلاب فقط متعلق به یک ملک میباشد. در صورت امکان بهتر است که لوله انشعاب فاضلاب هر ملک از نظر ارتفاعی هر چه بیشتر زیر تراز پایین ترین محل موجود ریزشگاه فاضلاب قرار گیرد و پس از اطمینان از وجود شیب کافی برای لوله انشعاب فاضلاب هر واحد اقدام به شروع عملیات نصب انشعاب نمود. پایین ترین ریزشگاه فاضلاب هر ملک انشعاب گیرنده باید حداقل ۹۰ سانتی متر از کف لوله جمع کننده فاضلاب معبر در محل اتصال انشعاب فاضلاب به آن بالاتر باشد. چنانچه طول لوله انشعاب فاضلاب ملک از حد معمول بیشتر بوده و محل ریزش فاضلاب ملک در عمق پایین بوده و یا شرایط غیر عادی دیگری وجود داشته باشد باید ارتفاع محل ریزش انشعاب فاضلاب کافی در نظر گرفته شود. در تمامی املاکی که برخی از محل های ریزش فاضلاب آن در مکان هایی قرار گرفته اند که به دلیل پایین تر بودن از کف لوله جمع کننده فاضلاب امکان تخلیه ثقلی آنها به خطوط جمع کننده فاضلاب وجود نداشته باشد، فاضلاب این قسمت از ملک را میتوان پس از اخذ تاییدیه از نماینده فنی واحد بهره برداری سازمان مسئول با استفاده از پمپ بالا آورده و به خطوط جمع کننده فاصلاب تخلیه نموده و یا به تشخیص مسئولین فنی واحد بهره برداری با اجرای خط انحصاری جدید جمع کننده ای برای ملک مورد نظر فاضلاب آن را به صورت ثقلی به مناسب ترین خط مجاور موجود وصل نمود. انجام این کار پس از اخذ تاییدیه نماینده فنی واحد بهره برداری سازمان مسئول و با مسئولیت مشترک ممکن میگردد. به هر انشعاب فاضلاب بیش از یک ملک مسکونی، تجاری و یا صنعتی متصل نمی گردد، مگر اینکه در یک ملک چندین آپارتمان احدات شده باشد که دراین صورت با استفاده از شکل زیر قطر و شیب لوله انشعاب فاضلاب ملک با توجه به بده فاضلاب ورودی به آن تعیین و یا بر اساس جدول زیر به هر انشعاب با قطر ۱۱۰ میلیمتر فاضلاب سه واحد آپارتمانی، به هر انشعاب با قطر ۱۲۵ میلیمتر فاضلاب چهار تا هفت واحد آپارتمانی، و به هر انشعاب با قطر ۱۶۰ میلیمتر فاضلاب هفت تا یازده واحد آپارتمانی متصل نمود. چنانچه تعداد واحد آپارتمان ملکی از یازده واحد بیشتر باشد تعداد و قطر لوله انشعاب فاضلاب ملک با در نظر گرفتن شرایط خاص و محاسبات مربوطه تعیین میگردد، بدین صورت که پس از محاسبه بده فاضلاب ملک با در نظر گرفتن حداقل سرعت ۸۰ سانتیمتر بر ثانیه برای جریان فاضلاب در لوله و با جریان نیمه پر در لوله انشعاب، شیب و قطر لوله انشعاب فاضلاب ملک از فرمول های مربوطه محاسبه و استخراج میگردد. اتصال انشعاب فاضلاب ساختمان نوساز در ملکی به انشعاب فاضلاب قدیمی آن ملک تحت هیچ شرایطی امکانپذیر نمیباشد مگر نماینده فنی واحد بهرهبرداری سازمان مسئول مجوز کتبی صادر نمایند.

مقالات دیگر ما در مورد لوله و اتصالات پلیکا! – نشریه ۱۲۸– فرآیند تولید اتصالات پلیکا– دانلود مباحث مقررات ملی ساختمان– انواع لوله پلیکا – UPVC , CPVC , OPVC و MPVC- سپتیک تانک چیست؟- سایزینگ لوله فاضلاب– سایزینگ لوله های آبرسانی– دتایل اجرایی فاضلاب تجهیزات