فهرست مطالب

اصطلاحات و واژه هایی که در مبحث شانزدهم (۱۶) از مباحث مقررات ملی ساختمان (تاسیسات بهداشتی) به کار رفته است را در این مطلب برای شما جمع اوری کرده ایم. هر کس که با مبحث ۱۶ مقررات ملی ساختمان سر و کار دارد، باید معانی دقیق و درست اصطلاحات و واژه هایی که در آن به کار رفته را به خوبی بداند. این واژه ها و اصطلاح ها به صورت کامل و به ترتیب حروف الفبا برای شما آماده شده اند. در این مطلب از حرف “الف” تا “ض” قرار داده شده و در مقاله بعدی و بخش دوم اصطلاحات و واژه های به کار رفته در مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان برا شما قرار میگیرد.

تعاریف اصطلاحات و واژه های مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان به ترتیب الفبا

واژه های مبحث شانزدهم با حرف “الف”

آب آشامیدنی

آب که از مواد خارجی، به مقداری که سبب بیماری شود یا اثر زیان آور بیولوژیک داشته باشد، پاک باشد و از نظر ترکیب فیزیکی، شیمیایی یا میکروبی با استانداردهای آب آشامیدنی، که از طرف مقامات مسئول و قانونی بهداشتی رسماً اعلام شده، مطابقت داشته باشد.

آب غیر آشامیدنی

آبی که برای آشامیدن، مصارف شستشوی شخصی و پخت و پز، بهداشتی و مناسب نباشد.

آب گرم مصرفی

آبی که دمای بیش از ۴۳ درجه سلسیوس ( ۱۱۰ درجه فارنهایت) داشته باشد.

آب گرم کن

هر دستگاهی که آب مصرفی را گرم کند و آن را به شبکه توزیع آب گرم مصرفی بفرستد.

آلودگی ظاهری

آلودگی آب در حدی که کیفیت آن از نظر سلامتی غیر بهداشتی نباشد ولی خصوصیات ظاهری آن، مانند رنگ، طعم، بو و غیره در حدی باشد که نتوان آن را به عنوان آب آشامیدنی مناسب دانست.

آلودگی غیر بهداشتی

وارد شدن مواد زیان آور در لوله کشی توزیع آب آشامیدنی، که ممکن است آن را سمی کند یا موجب انتشار بیماری شود و از این طریق برای سلامتی عمومی خطر جدی ایجاد نماید.

آویز

آویز وسیله ای است برای آویختن لوله از یک نقطه ثابت و نگه داشتن آن در ارتفاع پیش بینی شده، با امکان حرکت محدود طولی و عرضی.

اتصال برگشت جریان

ترتیبی از اتصال در لوله کشی آب رسانی که ممکن است در آن محل، برگشت جریان روی دهد.

اتصال فشاری

هر نوع اتصال که به کمک یک واشر یا خمیر آب بندی صورت گیرد و در آن دهانه ی یکی از لوله ها به داخل لوله ی دیگر وارد و فشرده شود.

اتصال غیر مستقیم فاضلاب

لوله فاضلاب خروجی از لوازم بهداشتی و مصرف کننده های دیگر که مستقیماً به لوله فاضلاب بهداشتی ساختمان متصل نمیشود. فاضلاب از این لوله با فاصله هوایی به داخل یک سیفون، یکی از لوازم بهداشتی، یا هر دریافت کننده فاضلاب، مانند ترنچ روی کف یا کف شوی، می ریزد.

اتصال قابل انبساط

هر نوع اتصال که به صورت قطعه انبساط، خم بیش از ۹۰ درجه یا دو خم با لوله ی برگشت، انقباض و انبساط لوله را امکان پذیر سازد.

اتصال قابل انعطاف

هر نوع اتصال بین دو لوله که به یکی از آن ها امکان خم شدن یا حرکت بدهد، در حالی که لوله ی دیگر ثابت و بدون حرکت باقی بماند.

اتصال لحیمی بدون سرب

 اتصالی که در آن مقدار سرب در مفتول لحیم کاری و در تنه کار بیش از ۰.۲ درصد نباشد.

اتصال مستقیم

در لوله کشی توزیع آب، هر اتصال فیزیکی بین دو شبکه لوله کشی جداگانه، که یکی از این دو شبکه لوله کشی توزیع آب آشامیدنی و دیگری لوله کشی آب، بخار، گاز، محلول های شیمیایی یا هر سیال دیگر نامطمئن از نظر بهداشتی و ایمنی باشد و این اتصال فیزیکی، بر اثر اختلال فشار، موجب جریان سیال از یک شبکه به شبکه دیگر شود.

اتصال مکانیکی

اتصال لوله به لوله، لوله به فیتینگ (اتصالات)، فیتینگ به فیتینگ، غیر از اتصال های دنده ای، سرب و کنف و واشر و خمیر، لحیمی، جوشی یا سیمانی. اتصالی که در آن، قطعات در امتداد محور به هم فشرده می شوند. گاه اتصال، قسمتی از یک کوپلینگ یا آداپتور است.

انتهای بسته (کور)

انتهای شاخه افقی فاضلاب که با کلاهک، درپوش یا هر وسیله دیگری مسدود شده باشد و طول آن، پس از اتصال آخرین انشعاب فاضلاب، بیش از ۶۰ سانتیمتر باشد.

تا اینجا ۱۶ تا از اصطلاحات و واژه هایی که در مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان (تاسیسات بهداشتی) استفاده شده است را باهم بررسی کردیم. با ما همراه باشید تا باقی این واژه ها و اصطلاحات ولغات را باهم بررسی کنیم.

اصطلاحات مبحث شانزدهم با حرف “ب”

بار وارده

برآیند نیروهای وارد بر تکیه گاه می باشد و شامل وزن لوله، سیال داخل آن، فیتینگ ها، شیرها، عایق، و نیز کلیه ی نیرو هایی که بر اثر انقباض و انبساط، فشارهای استاتیکی و دینامیکی، باد، برف یا یخبندان، و غیره به تکیه گاه وارد می شود.

برگشت جریان

برگشت جریان آب، مایعات، مواد یا محلول های دیگر به داخل شبکه ی لوله کشی توزیع آب آشامیدنی، از هر شبکه ی لوله کشی یا منبع دیگر.

بست

وسیله ی دائمی که لوله را می گیرد و در حالت یا موقعیت معینی نگه می دارد.

اصطلاحات مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان با حرف “پ” و “ت”

پایه

وسیله ای که بار قائم یک لوله ی عمودی را، از انتهای تحتانی آن، به فونداسیون یا اسکلت دیگری منتقل می کند.

پمپ حوضچه فاضلاب یا آب باران

پمپ مخصوص انتقال فاضلاب یا آب باران به تراز بالاتر. این پمپ که با موتور برقی کار می کند، از سطح فاضلاب یا آب باران داخل حوضچه فرمان میگیرد و قطع و وصل می شود.

ترنچ

کانالی که در زمین، برای لوله گذاری، حفر شود.

تکیه گاه

وسیله ای دائمی که بست لوله را به اجزای ساختمان متصل می کند و در حالت یا موقعیت معینی نگه می دارد.

تکیه گاه لغزنده

نگهدارنده لوله روی تکیه گاه که اجازه میدهد لوله کشی در سطح افقی حرکات لغزشی داشته باشد.

واژه های مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان با حرف “ج”، “چ”، “ح” و “خ”

جریان ثقلی

جریان فاضلاب یا آب باران در داخل شبکه لوله کشی وقتی ثقلی است که بر اثر اختلاف ارتفاع و شیب لوله ها و بدون استفاده از پمپ برقرار شود.

چاه جذبی

چاهی است که در زمین کنده می شود. شامل یک میله به عمق کافی تا رسیدن به خاک با ضریب جذب مناسب و یک یا چند انباره. با توجه به ضریب جذب زمین محل انباره، حجم مورد نیاز آن محاسبه می شود.

حلقه انبساط

وسیله ای برای خنثی سازی حرکت لوله، ناشی از تغییر دما یا عوامل دیگر، که با ایجاد خم ها یا منحنی هایی در طول لوله، ساخته می شود.

حوضچه

مخزن یا چاهکی است که زیر سطح تراز نرمال فاضلاب یا آب باران داخل ساختمان نصب میشود و فاضلاب یا آب باران ساختمان به طور ثقلی در آن می ریزد. خروج فاضلاب از این حوضچه به تراز بالاتر باید به طریق مکانیکی صورت گیرد.

حیاط خصوصی

قطعه زمین محدود باقی مانده از کل زمینی که در آن ساختمان بنا شده و طبق قوانین شهرداری احداث بنا در آن مجاز نیست و فقط به عنوان حیاط خصوصی محسوب می شود. محوطه ی مجموعه های بزرگ که برای آن ها شبکه های آب، فاضلاب، آتشنشانی، گاز و خیابان های تردد خودرو پیش بینی میشود، حیاط خصوصی محسوب نمیشود. در باغ ها و باغچه ها، حیاط خصوصی شامل بخش محدودی از زمین است که در اطراف بنای مسکونی، به عنوان حیاط قرار دارد و بقیه زمین ها، حیاط خصوصی محسوب نمیشود.

خلاء

فشار کمتر از فشار اتمسفر هوای آزاد در داخل شبکه لوله کشی آب یا فاضلاب.

خلاء شکن

یک نوع مانع برگشت جریان که روی دهانه خروجی آب از لوله نصب می شود تا اگر فشار آب داخل لوله از فشار اتمسفر کمتر شود، از این وسیله هوا وارد شود و فشار داخلی را به فشار اتمسفر برساند و از برگشت جریان جلوگیری کند.

اصطلاحات مبحث ۱۶ مقررات ملی ساختمان با حرف “د”

در دسترس

لوازم بهداشتی، دستگاه های مصرف کننده آب و اجزای لوله کشی وقتی « در دسترس » اند که دسترسی مستقیم باشد و نیازی به بازکردن، برداشتن یا جا به جا کردن مانعی نباشد.

دریافت کننده آب محوطه

دریافت کننده آب باران یا آب های سطحی محوطه، به صورت کفشوی، شبکه، حوضچه یا هر شکل دیگر، که برای جمع آوری و هدایت آب های سطوح باز محوطه، طراحی شده باشد.

دریافت کننده فاضلاب

هر وسیله دریافت کننده فاضلاب، مانند کفشوی، حوضچه فاضلاب، شبکه روی کف و غیره.

دریچه بازدید

دریچه قابل دسترسی روی لوله فاضلاب یا آب باران قائم یا افقی که برای تمیز کردن و خارج کردن هرگونه مانع جریان داخل لوله و رفع گرفتگی آن، مورد استفاده قرار میگیرد.

دفع فاضلاب به طور خصوصی

دفع فاضلاب در سپتیک تانک، در دستگاه تصفیه فاضلاب خصوصی یا در هر سیستم دیگری که از شبکه دفع فاضلاب شهری به کلی جدا باشد.

دو خم

ترکیبی از دو زانو یا دو خم در مسیر لوله کشی فاضلاب که امتداد لوله قائم فاضلاب را از قائم به افقی (با شیب) و سپس دوباره به حالت قائم تغییر می دهد. سرعت جریان فاضلاب در قسمت افقی از دو قسمت قائم کمتر است. لوله قائم فاضلاب پس از دو خم، تغییر جا میدهد.

اینم از ۳۷ امین اصطلاح و واژه ای که در مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان (تاسیسات بهداشتی) استفاده شده. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید

اصطلاحات و واژه های مبحث شانزدهم با حرف “س”، “ش” و “ض”

سطح تراز بحرانی

حداقل ارتفاعی است که یک مانع برگشت جریان یا خلاء شکن باید بالاتر از تراز سرریز لوازم بهداشتی و هر مصرف کننده دیگر آب، نصب شود. اگر پایین تر از آن نصب شود ممکن است برگشت جریان اتفاق بیفتد. در صورتی که سازنده این تراز را مشخص نکرده باشد، باید زیر مانع برگشت جریان یا خلاء شکن را سطح تراز بحرانی آن گرفت.

سطح موثر دهانه

کوچک ترین سطح مقطع دهانه خروجی آب از شیر یا لوله. در شیرهای لوازم بهداشتی باید کوچک ترین مقطع عبور آب اندازه گیری شود.

سیفون

وسیله ای که با نگهداری مقداری آب در خود، در مسیر عبور فاضلاب، مانع از انتشار هوای آلوده و گازهای داخل شبکه لوله کشی فاضلاب در فضای ساختمان می شود و در عین حال هیچ اثری بر جریان عادی فاضلاب ندارد.

سیفون ساختمان

وسیله ای که روی لوله اصلی فاضلاب (یا آب باران) خروجی از ساختمان نصب شود و مانع از جریان هوا بین شبکه لوله کشی فاضلاب (یا آب باران) ساختمان و لوله خروجی از ساختمان تا محل دفع گردد.

شاخه افقی

لوله افقی فاضلاب در طبقات ساختمان که لوله های انشعاب فاضلاب لوازم بهداشتی به آن می ریزد. این لوله فاضلاب را به لوله قائم فاضلاب هدایت میکند.

شاخه افقی هواکش

یک لوله افقی هواکش که هواکش یک یا چند عدد از لوازم بهداشتی به آن متصل می شود. این لوله افقی به یک لوله قائم هواکش یا به ادامه لوله قائم فاضلاب متصل میشود.

شبکه لوله کشی آب باران

شبکه لوله کشی داخل ساختمان که برای جمع آوری آب باران و دیگر آب های سطحی و هدایت آن به خارج از ساختمان، طرح و نصب می شود.

شبکه هواکش

شبکه ای از لوله کشی به منظور برقراری ارتباط جریان هوای آزاد با شبکه ی لوله کشی فاضلاب و حفاظت آب هوابند سیفون در برابر فشار معکوس یا مکش سیفونی.

شیر اطمینان دما

شیری که برای باز شدن در دمای معینی طراحی شده است. این شیر در دمای تنظیم شده به طور خودکار باز می شود و آب را خارج مینماید.

شیر اطمینان فشار

شیری که برای بازکردن در فشار معینی طراحی شده است. این شیر در حالت عادی توسط فنر یا وسیله ای دیگر، بسته است و در فشار تنظیم شده به طور خودکار باز می شود و آب را خارج می کند.

شیر اطمینان فشار – دما

شیری ترکیبی که می تواند از دما یا فشار آب داخل لوله یا مخزن فرمان بگیرد، به طور خودکار باز شود و آب را خارج کند.

شیر برداشت آب

شیر انتهای لوله آب که بازکردن آن باعث خروج آب از لوله میشود و در صورت بستن آن، آب در لوله باقی می ماند.

شیر تنظیم فشار

نوعی شیر فشار شکن، که فشار خروجی آب را به کمک حسگر یا لوازم دیگر، در هر شرایطی ثابت نگه می دارد.

شیر شناور

شیر ورودی آب به مخزن که به وسیله یک گوی شناور از تراز سطح آب داخل مخزن فرمان می گیرد و باز یا بسته میشود.

شیر شناور ضد سیفون

شیر شناوری که یک وسیله ضد سیفون، به فرم یک فاصله هوایی یا یک خلاء شکن، دارد و پس از یک شیر قطع و وصل نصب میشود و از برگشت جریان جلوگیری می کند.

شیر کاهش فشار

نوعی شیر فشار شکن که فشار خروجی آب را هنگام برقراری جریان کاهش میدهد.

شیر یک طرفه دوتایی

شامل دو عدد شیر یک طرفه فنردار با دریچه آب بند که پشت سر هم روی لوله نصب میشوند و بین این دو شیر یک انشعاب مخصوص آزمایش با شیر قطع و وصل قرار می گیرد. دو طرف این مجموعه باید شیرهای قطع و وصل روی لوله نصب شود.

شیر یک طرفه مورد تأیید

شیر یک طرفه فنردار، با دریچه آب بند که در حالت بسته هیچ جریان معکوس یا نشت نتواند در آن ایجاد شود.

ضد سیفون

هر شیر یا وسیله مکانیکی دیگری که عمل مکش سیفونی را حذف کند و از بین ببرد.

ضد ضربه قوچ

وسیله ای که امواج فشار ضربه قوچ را که بر اثر توقف ناگهانی جریان آب در لوله ایجاد می شود، جذب می کند.

ادامه این واژگان و اصطلاحات مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان توی بخش دوم همین پست به زودی توی سایت قرار میگیره

لوله پلیکا و اتصالات UPVC امپراطور گلپایگان (بازرگانی فیض آبادی)